Τι Είναι Το Chicha;

Αν μπορούσε κανείς να συνοψίσει την περουβιανή κουλτούρα με μια λέξη, αυτή θα ήταν το «chicha».

Η λέξη chicha, η οποία συνήθως είναι συνδεδεμένη με ένα ποτό που φτιάχνεται από καλαμπόκι που ενδέχεται να έχει υποστεί ζύμωση, αναφέρεται επίσης σε ένα είδος μουσικής και σε μια σχετική μορφή τέχνης, ενώ έχει βρει το δρόμο της και στην καθομιλουμένη με την έκφραση ni chicha ni limonada (ούτε το ένα, ούτε το άλλο).

Το chicha (chee-cha) είναι ένα εμβληματικό κομμάτι του Περού και αξίζει να ρίξει κανείς μια πιο προσεκτική ματιά στις καταβολές του και τη σημασία του για τη χώρα σήμερα.

Chicha de Jora: Ζυμωμένη Μπύρα Καλαμποκιού

Όταν οι άνθρωποι μιλούν για το chicha, σχεδόν πάντα σκέφτονται το chicha de jora. Το chicha de jora αποτελεί ένα είδος ζυμωμένου ποτού που φτιάχνεται από καλαμπόκι. Κατά την περίοδο της Αυτοκρατορίας των Ίνκας, το chicha ήταν ένα σημαντικό τελετουργικό ποτό, ενώ και σήμερα είναι ένα αρκετά δημοφιλές ποτό, ιδίως στις ορεινές περιοχές γύρω από το Cusco.

Στο Περού υπάρχουν αρκετές διαφορετικές ποικιλίες καλαμποκιού, όμως το chicha φτιάχνεται κυρίως είτε από λευκό είτε από κίτρινο καλαμπόκι. Η παραδοσιακή διαδικασία παρασκευής chicha είναι αρκετά περίπλοκη και μπορεί να διαρκέσει έως και ένα μήνα από την αρχή έως το τέλος. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα θολό, κίτρινο υγρό με ξινή, αμυδρή γεύση καλαμποκιού. Καθώς φτιάχνεται από ζυμωμένο καλαμπόκι, το chicha de jora είναι ένα αλκοολούχο ποτό, αν και το επίπεδο αλκοόλ που περιέχει είναι συνήθως χαμηλό (1-3%).

Παρότι θα πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε το chicha αν επισκεφθείτε το Περού – και θα έχετε άφθονες ευκαιρίες να το κάνετε, ιδίως αν ταξιδέψετε μέσα από την Ιερή Κοιλάδα! - αποτελεί σίγουρα μια γεύση στην οποία θα πρέπει κανείς να συνηθίσει. Είναι αρκετά αναζωογονητικό, όμως η στυφή και ξινή γεύση καλαμποκιού που έχει, μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη στην κατανάλωση για τους αρχάριους.

Ευτυχώς, μπορείτε να βρείτε μια άλλη, πιο γλυκιά ποικιλία chicha που ονομάζεται frutilada. Όπως προδίδει και το όνομά του, το frutilada φτιάχνεται αναμειγνύοντας το παραδοσιακό chicha με χυμό φράουλας ή πουρέ (η φράουλα συχνά αναφέρεται με την ισπανική λέξη frutilla, στο Περού και τη Βολιβία). Αυτή η πιο ελαφριά, ροζ μορφή chicha γίνεται πιο εύκολα αποδεκτή από τη γευστική παλέτα.

Που Μπορείτε Να Βρείτε Chicha Στο Περού

Το Chicha – συμπεριλαμβανομένου του αλκοολούχου chicha de jora, του frutillada και του μη αλκοολούχου chicha de quinoa – είναι ευρέως διαδεδομένο στις Περουβιανές Άνδεις.

Στην Ιερή Κοιλάδα, στις κοινότητες της υπαίθρου, ακόμα και σε κάποιες γειτονιές έξω από το τουριστικό κέντρο του Cusco, το χαρακτηριστικό σημάδι για το chicha, είναι ένα μακρύ κλαδί, με κόκκινο πλαστικό ή ένα κόκκινο πανί τυλιγμένο στην άκρη του, να προεξέχει στο πλάι των σπιτιών. Η κόκκινη τσάντα ή το πανί σημαίνει: «Έχουμε chicha!»

Επίσης, μπορείτε να βρείτε chicha να πωλείται σε κάποιες γωνίες του δρόμου ή στην αγορά, συχνά μέσα σε μεγάλα πλαστικά δοχεία. Υπάρχουν, ακόμη, παραδοσιακές chicherías που, όπως οι παμπ και οι ταβέρνες σερβίρουν μπύρα, εκείνες σερβίρουν chicha και τίποτα άλλο.

Όπου και να το δοκιμάσετε, το chicha συνήθως σερβίρεται σε πολύ μεγάλα ποτήρια, οπότε καλό θα ήταν να διψάτε! Επίσης, σύμφωνα με την παράδοση, πριν πιείτε την πρώτη γουλιά, πρέπει να ρίξετε λίγο στο έδαφος, ως προσφορά στη Μητέρα Γη.

Το chicha χρησιμοποιείται, επίσης, ως συστατικό σε μερικά πιάτα όπως το adobo, ένα πλούσιο και ελαφρώς καυτερό βραστό με χοιρινό. Οπότε, ακόμα και αν δεν το δοκιμάσετε σε ποτήρι, ενδέχεται να πάρετε άθελά σας μια γεύση από το chicha στο γεύμα σας!

Πώς Να Φτιάξετε Chicha De Jora

Το πρώτο βήμα για να φτιάξετε chicha είναι να αφήσετε τους σπόρους του λευκού ή κίτρινου καλαμποκιού να φυτρώσουν. Συχνά, αυτό το φυτρωμένο καλαμπόκι πρώτα ξεραίνεται και αλέθεται σε αλεύρι, προτού βράσει. Μετά το βράσιμο, το μίγμα αφήνεται να ζυμωθεί σε μεγάλα κεραμικά καζάνια. Παραδοσιακά, τα καζάνια αυτά θάβονται μερικώς στο έδαφος. Η διαδικασία της ζύμωσης ονομάζεται chichar στα ισπανικά και μπορεί να είναι ένα στοιχείο για την ετυμολογική προέλευση της λέξης chicha.

Αν τύχει να περιηγείστε στην Ιερή Κοιλάδα στο Περού, υπάρχουν αρκετά γραφικά σημεία όπου μπορείτε να παρατηρήσετε οι ίδιοι τη διαδικασία παρασκευής chicha, ακόμη και να δοκιμάσετε ένα δείγμα. Πολλά από αυτά τα μέρη δεν προσφέρουν μόνο επιδείξεις δημιουργίας chicha, αλλά και άλλες παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η ανατροφή ινδικών χοιριδίων, παιχνίδια των Ίνκας και κεραμικά.

Chicha Morada

Μια άλλη δημοφιλής ποικιλία chicha στο Περού, η οποία ενδέχεται να συναντάται ακόμη πιο συχνά, είναι η chicha morada. Η chicha morada, η οποία φτιάχνεται από το maiz morado, δηλαδή το μωβ καλαμπόκι, είναι ένα μη αλκοολούχο ποτό που θυμίζει περισσότερο χυμό παρά μπύρα.

Μπορεί να ακούγεται παράξενο να σκεφτεί κανείς ότι πίνει «χυμό καλαμποκιού», αλλά το chicha morada είναι τόσο νόστιμο, όσο όμορφο φαίνεται. Το σκούρο μωβ ποτό φτιάχνεται βράζοντας αποξηραμένο μωβ καλαμπόκι με φλούδες ανανά ή κάποιου άλλου φρούτου, χυμό λάιμ, κανέλα και γαρύφαλλο.

Συχνά σερβίρεται ως συνοδευτικό σε κάποιο γεύμα και μπορεί να είναι πολύ γλυκό, αλλά μην ξεγελαστείτε! Έχει αποδειχθεί ότι το chicha morada έχει μια εκπληκτική ποικιλία οφελών για την υγεία, από τη μείωση των επιπέδων ζαχάρου στο αίμα μέχρι τη ρύθμιση της χοληστερόλης και τη βελτίωση του κυκλοφορικού.

Είναι τόσο αγαπημένο για τους Περουβιανούς που μπορείτε να βρείτε έτοιμο μείγμα chicha morada και εμφιαλωμένο chicha morada στα σούπερ μάρκετ.

Πέρα από το μωβ καλαμπόκι, γνωρίζατε ότι το Περού είναι δημοφιλές για τις μωβ πατάτες του; Ναι, το Περού φιλοξενεί χιλιάδες ποικιλίες πατάτας - άσπρες, κίτρινες, μωβ και πολλές άλλες.

Η Προέλευση Του Chicha

Το chicha είχε εξέχουσα σημασία κατά την περίοδο της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Σύμφωνα με το θρύλο, το chicha de jora ανακαλύφθηκε τυχαία κατά τη διακυβέρνηση του Ίνκα Tupac Yupanqui (περίπου την περίοδο 1456-1461), ωστόσο πιθανότατα υπήρχε αρκετά πιο πριν.

Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ιστορία, οι έντονες βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν εκείνη τη χρονιά, διείσδυσαν στις αποθήκες καλαμποκιού προκαλώντας τη ζύμωσή του. Το υγρό με την όξινη μυρωδιά που προέκυψε, θεωρήθηκε χαλασμένο και πετάχτηκε. Ένας πεινασμένος περαστικός βρήκε αυτό το ποτό, το ήπιε και μέθυσε. Η φήμη αυτή εξαπλώθηκε και σύντομα το chicha έγινε το αγαπημένο ποτό τον Ίνκας.

Οι ακαδημαϊκοί, από την άλλη, πιστεύουν ότι το chicha χρονολογείται περίπου 5000 χρόνια πριν. Πρώιμες εκδοχές του ποτού παρασκευάζονταν με ό,τι υλικά υπήρχαν πρόχειρα: μανιόκα, κάκτο, φρούτα, πατάτες, και άλλα. Η ανάπτυξη του chicha, μάλιστα, θεωρείται ότι είναι ισάξια με τη μεταμόρφωση του κακάο σε ένα τελετουργικό ρόφημα που φυλάσσονταν για την ελίτ. «Όπου και αν έφτανε, από την Κεντρική ως τη Νότια Αμερική, (το chicha) αποκτούσε κοινωνική, οικονομική και υπερφυσική σημασία.»

Παρόλα αυτά, και παρά τη μακρά ιστορία του, η σημασία του chicha μπορεί να εκτιμηθεί περισσότερο εξετάζοντας το ρόλο του στην Αυτοκρατορία των Ίνκας.

ΗΤελετουργική Και Θρησκευτική Σημασία Του Chicha Την Περίοδο Της Αυτοκρατορίας Των Ίνκας

Για τους Ίνκας, το καλαμπόκι θεωρούνταν ένα θεϊκό δώρο προς την ανθρωπότητα. Το να πίνουν chicha που φτιαχνόταν από καλαμπόκι, αποτελούσε μια μορφή θείας κοινωνίας μεταξύ των Ίνκας, των προγόνων τους και των θεών. Η βασιλική οικογένεια των Ίνκας, πιθανώς κατανάλωνε το chicha μέσα από τελετουργικά κύπελα, γνωστά ως keros. Ακόμη, το chicha διαδραμάτιζε κεντρικό ρόλο στις ανθρωποθυσίες και σε άλλων ειδών τελετουργικά με στόχο την απόδοση τιμών στους θεούς και την pachamama, τη Μητέρα Γη.

Επιπλέον, αποτελούσε ένα πολιτικό εργαλείο που προσομοίαζε εν μέρει με το κάπνισμα πίπας στις ιθαγενείς κουλτούρες της Βόρειας Αμερικής και χρησιμοποιούνταν για την έναρξη διαπραγματεύσεων, την εδραίωση σχέσεων, καθώς και ως ένδειξη σεβασμού. Μάλιστα, σύμφωνα με μια ιστορία που αφηγείται ο χρονογράφος Tito Cusi, ο κυβερνήτης των Ίνκα Atahualpa προσέφερε στον Ισπανό-Δομινικανό ιερέα, Vicente de Valverde, μια κούπα chicha, ως ένδειξη καλής θέλησης. Ο ιερέας, όντας μη εξοικειωμένος με το εν λόγω πολιτικό τελετουργικό, υπέθεσε ότι ο Atahualpa του προσέφερε κάποιο δηλητήριο και έριξε το ποτό στο πάτωμα. Αυτή η πράξη εξαγρίωσε τον κυβερνήτη των Ίνκας, καταστρέφοντας κάθε πιθανότητα για δημιουργία καλών σχέσεων μεταξύ των δύο.

Το chicha ήταν τόσο σημαντικό για την κοινωνία των Ίνκας που η παρασκευή του αποτελούσε μια από τις δραστηριότητες που, μαζί με τις θρησκευτικές τελετές, το πλέξιμο και τη μαγειρική ανατίθενται στις εκλεκτές γυναίκες του aclla huasi. Την περίοδο εκείνη, οι γυναίκες πράγματι μασούσαν το καλαμπόκι, απελευθερώνοντας τα πεπτικά ένζυμα του σάλιου για να ξεκινήσουν τη διαδικασία της ζύμωσης.

Αν και το chicha αποτελεί προϊόν ευρείας κατανάλωσης στο Περού σήμερα, παραμένει ένα σημαντικό κομμάτι τελετουργιών όπως η pagos a la tierra (φόροι τιμής στη Γη).

Το Chicha Στη Σύγχρονη Περουβιανή Κουλτούρα

ChiCha Από Τον Gastón Acurio

Η δημοτικότητα της περουβιανής κουζίνας έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια. Ανά τον κόσμο, υπάρχουν άφθονα περουβιανά εστιατόρια με αστέρια Michelin και πολλοί Περουβιανοί σεφ έχουν διακριθεί μεταξύ των κορυφαίων.

Ένας τέτοιος σεφ-σούπερ σταρ είναι ο Gastón Acurio. Ο Acurio έχει καταφέρει μαγειρικούς άθλους με αναρίθμητα βιβλία, άρθρα σε περιοδικά, τηλεοπτικά προγράμματα και, φυσικά, εστιατόρια με την υπογραφή του. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της κουζίνας Novoandino και στο να συστήσει τις περουβιανές γεύσεις στον κόσμο, ενώ εμπνεύστηκε το όνομα ενός από τα εστιατόριά του από την πεμπτουσία του ποτού των Άνδεων, το chicha.

Το εστιατόριο ChiCha, έχει καταστήματα στο Cusco και την Arequipa, και είναι αφοσιωμένο στον εορτασμό της τοπικής κουζίνας. Κάθε πιάτο, παρασκευασμένο με κορυφαίες μαγειρικές τεχνικές, είναι ταυτόχρονα διαποτισμένο με την παράδοση, την κουλτούρα – και τα υλικά – της γύρω περιοχής.

Μουσική Chicha

Πλέον, όμως, δεν πρόκειται μόνο για ένα ποτό, καθώς από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο όρος chicha έχει επίσης συνδεθεί με ένα είδος περουβιανής μουσικής. Η μουσική chicha αναμειγνύει τους τροπικούς ρυθμούς της cumbia με τη μουσική των Άνδεων, huayno.

Το συγκεκριμένο είδος μουσικής αναπτύχθηκε μεταξύ κοινοτήτων μεταναστών από τις συνοικίες της Λίμα. Στην αρχή, το chicha αποτελούσε ένα τρόπο για να εκφράσουν οι άνθρωποι τις δυσκολίες της ζωής ως μετανάστες, ζώντας στο προσκήνιο της αστικής κοινωνίας, καθώς και τη νοσταλγία για όσα εξαναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω.

Με την πάροδο του χρόνου, το chicha απορρόφησε άλλες μουσικές επιρροές, συμπεριλαμβανομένης της ψυχεδελικής ροκ, εμπνέοντας ακόμη και μια νέα μορφή τέχνης. Επηρεασμένη από τα παραδοσιακά φωτεινά χρώματα που εντοπίζονται στα υφάσματα των ιθαγενών, η τέχνη chicha χαρακτηρίζεται από έντονα γράμματα σε διαβαθμίσεις χρωμάτων που φωσφορίζουν και έχουν μαύρο περίγραμμα.

Η τέχνη chicha, η οποία αρχικά προέκυψε από τη δημιουργία αφισών για τη διαφήμιση της μουσικής chicha, πλέον κοσμεί από τοιχογραφίες μέχρι t-shirts και πάνινες τσάντες. «Κατ’ ουσίαν, το chichaέχει καταλήξει να συμβολίζει το συνδυασμό του παραδοσιακού με το σύγχρονο, του στοιχείου της υπαίθρου με το αστικό στοιχείο.»

Από Το Τραπέζι Της Ελίτ Των Ίνκας Στην Chichería

Διαφορετικές εκδοχές του chicha παρασκευάζονται σε όλη τη Νότια και Κεντρική Αμερική από μια μεγάλη ποικιλία συστατικών, όχι μόνο από καλαμπόκι. Ακόμα και στο ίδιο το Περού, τα τοπικά υλικά και οι προτιμήσεις διαμορφώνουν τους διάφορους τύπους chicha που μπορεί να συναντήσετε, από το chicha de guiñapo στην Arequipa μέχρι το chicha de cacao στην τροπική επαρχία La Convención province στο Cusco.

Όποιο είδος chicha και αν δοκιμάσετε, όμως, και σε οποιαδήποτε περιοχή, να πιείτε στην υγειά του Περού και στους θεούς των Ίνκας – και φυσικά μη ξεχάσετε να δώσετε μια γουλιά και στην pachamama!

Σχετικά με τη Συγγραφέα

Η Sarah διαθέτει περισσότερα από 10 έτη εργασιακής εμπειρίας με ιθαγενείς κοινότητες στο Περού. Το 2006, ταξίδεψε για πρώτη φορά στο Περού και η κουλτούρα, οι άνθρωποι και τα τοπία της χώρας αποτέλεσαν τη σπίθα για το πάθος της για την περιοχή. Η Sarah έχει πραγματοποιήσει αρκετά ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας, καθώς και στην υπόλοιπη Νότια Αμερική και έχει ιδιαίτερη εξοικείωση με τις περιοχές Cuscoκαι Sacred Valley. Αφού ολοκλήρωσε το πτυχίο της στη Νομική στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια το 2017, μοιράζει το χρόνο της μεταξύ του Cuscoστο Περού και του Kingston στο Οντάριο.

Translated by: Alexandra Nikopoulou